Adl-i İlâhî

Adl-i İlâhi, yalnızca İslam Alemi nde değil hemen her din çevresinde yüzyıllar boyunca insanların zihnini meşgul etmiş ilahiyat sorunlarını anlaşılır bir dil ile ve aklın ve gönlün yatışacağı bir tarzda, İslam ın çözümüne ulaştırmaktadır. Çağımızın büyük iddialarla çeşitli din çevrelerinde ortaya atılan ve tartışılan "şer" açıklamaları ile karşılaştırılırsa, İslam ın bu sorunlara getirdiği çözümün eşsizliği de ortaya çıkacaktır.

Müellifin kullandığı anlaşılır dil, güçlü çevirmen Prof. Dr. Hüseyin Hatemi nin kalemiyle de aynen çeviriye yansıdı. Ayrıca, okurlara kolaylık sağlama amacıyla kitaba Hatemi Hoca tarafından değerli notlar eklendi. Çevirmen tarafından eklenen bu notların geneline kitabın son bölümünde yer verildi.

İÇİNDEKİLER

Yayıncının Takdimi .................................................................................................5

Mütercimin Önsözü .................................................................................................7

Yazarın Önsözü .......................................................................................................13

Cebr ve İhtiyar ...................................................................................................18

Adl Sorunu .........................................................................................................19

Hüsn ve Kubh-i Zâtî .........................................................................................21

(Fiillerin, Özlerinde Güzel veya Çirkin Oluşları) .........................................21

Aklın Bağımsız Olduğu Konular ....................................................................21

Allah’ın Fiillerinde Amaç .................................................................................23

Safların Belirlenmesi .........................................................................................26

Adl mi, Tevhid mi?! ...........................................................................................26

İslâm Felsefesi’ne İslâm Kelâmı’nın Etkisi ....................................................31

Aklî (Rasyonel) Şiî Okulu .................................................................................32

Fıkıh Alanında Adl İlkesinin Ortaya Atılması ...............................................35

Hadis Ehli İle Kıyas Ehli Arasında Tartışma .................................................36

Şiî Fıkıh Yöntemi ...............................................................................................38

Toplumsal ve Siyasî Çevrelerde Adl İlkesi ....................................................39

Sorunun Ana Kaynağı ......................................................................................40

1. Bölüm

KONUNUN BELİRLENMESİ / 49

İlâhî ve Beşerî Adalet ..............................................................................................51

Yol ve Yöntemler .....................................................................................................55

Adl Ne Demektir? ...................................................................................................61

Bu Konuda Tereddüt ve İtirazlar ..........................................................................68

Dinin Temel İlkelerinden “Adl” ............................................................................70

Adl ve Hikmet .........................................................................................................71

İkicilik (Seneviyyet, Düalizm) ...............................................................................73

Şeytan ........................................................................................................................79

Felsefî Kötümserlik .................................................................................................83

Naz mı, İtiraz mı? ....................................................................................................90

2. Bölüm

SORUNUN ÇÖZÜMÜ / 95

İslâm Felsefesi ..........................................................................................................97

Felsefî Yollar ve Okullar .........................................................................................98

3. Bölüm

AYRICALIK VE AYRIMLAR / 101

Evren Düzeni Başlı Başına Bir Düzen Midir? ...................................................107

Hoş ve Unutulmaz Bir Hatıra .............................................................................110

Farklılık ve Çeşitlilik Vardır, Ayırım ve İmtiyaz Değil!...................................113

Farklılıkların Sırrı ..................................................................................................114

İçindekiler □ 449

Boylamsal Düzen ..................................................................................................115

Enlemsel Düzen .....................................................................................................119

Sünnet-i İlâhî ..........................................................................................................122

Kanun Nedir? ........................................................................................................125

İstisnalar .................................................................................................................126

Cebr Sorunu ve Kaza ve Kader ...........................................................................129

Özet .........................................................................................................................131

4. Bölüm

ŞERLER (KÖTÜLÜKLER) / 133

Üç Yönde Bir Konu ...............................................................................................135

Yöntemimiz ...........................................................................................................136

Varlıkta İkilik Sorunu ..........................................................................................136

Şer Ademîdir .........................................................................................................138

Şer Nisbîdir ...........................................................................................................143

Adl İlkesi Açısından Şerler .................................................................................148

5. Bölüm

ŞERLERİN YARARLARI / 151

İki Yönden Konuyu Ele Alma Gereği ................................................................153

Ayırma İlkesi ........................................................................................................154

Tümü Kapsayan Düzen........................................................................................157

Çirkinlik, Güzelliğin Belirmesine Yol Açar ......................................................158

Toplum mu, Birey mi? .........................................................................................160

Kapsama Yeteneklerinin Farklılığı ....................................................................161

Musibetler, Mutlulukların Anasıdır ...................................................................165

Evliya İçin Belâ ......................................................................................................169

Belâların Eğitici Etkisi ...........................................................................................171

Kazaya Rıza Gösterme .........................................................................................176

Belâ ve Nimet Nisbîdir ........................................................................................177

Karşıtlıklar Bütünü ..............................................................................................183

Tezadın Felsefî Temeli .........................................................................................189

Özet ve Genel Sonuç ............................................................................................190

6. Bölüm

ÖLÜMLÜLÜK VE ÖLÜM / 195

Ölüm Olayı (Fenomen, Görüngü) ......................................................................197

Ölüme Karşı Duyulan Tedirginlik .....................................................................199

Ölüm Nisbîdir........................................................................................................201

Dünya, Canın Döl Yatağıdır ...............................................................................202

Dünya İnsanın Okuludur ....................................................................................204

İtirazın Kökü .........................................................................................................207

Ölüm; Hayatın Yayılışı ve Uzantısıdır ..............................................................211

7. Bölüm

UHREVÎ CEZALAR / 217

Amelin Cezası (İnsan Davranışlarının Karşılığı) ............................................219

İki Âlem Arasındaki Farklılıklar ........................................................................220

İki Âlemin İlişkisi .................................................................................................227

Üç Türlü Ceza ........................................................................................................228

İçindekiler □ 451

Uyarma ve İbret ........................................................................................229

Dünyevî Karşılıklar ..................................................................................231

Uhrevî Azap ............................................................................................................235

Üstat’tan Bir Anı ...................................................................................................240

Sözün Kısası ...........................................................................................................243

8. Bölüm

ŞEFAAT / 247

Ortaya Çıkan Sorun ve İtiraz ...............................................................................249

Hukuk Devletini Zayıflatan Etkenler ................................................................251

Şefaatin Türleri ......................................................................................................253

Kanunun Etkisiz Bırakılması ...............................................................................254

Kanunun Korunması ve Yürürlükte Tutulması ..............................................257

Önderlik Şefaati .....................................................................................................257

Mağfiret (Bağışlama ve Suçtan Geçme) Şefaati ...............................................263

Rahmetin Cazibesi ...............................................................................................263

Tathîr (Arı Kılmâ, Temizleme) İlkesi .................................................................264

Selâmet İlkesi ........................................................................................................265

Kapsayıcı ve Genel Rahmet ................................................................................266

Mağfiret ve Şefaat İlişkisi ....................................................................................267

Şefaatin Şartları .....................................................................................................268

Şefaat Allah’a Mahsustur ....................................................................................270

Tevhid ve Velileri Vesile Kılma (Tevessül) .......................................................272

İtirazların Cevabı ...................................................................................................274

9. Bölüm

GAYRİMÜSLİMİN HAYIRLI AMELLERİ / 277

Konunun Belirlenmesi .........................................................................................279

1- Konunun Genel Çerçevesi ..............................................................................282

2- İslâm’dan Başka Bir Din Kabul Edilmez........................................................285

Salih Amel ve İman Bağlantısı ...........................................................................289

İki Düşünce Biçimi ................................................................................................290

Üçüncü Düşünce Biçimi ......................................................................................291

Aydın Geçinenler ..................................................................................................291

Katı Tutumlular ....................................................................................................297

İmanın Değeri ........................................................................................................300

Küfr Dolayısı ile Kınama ve Sorgulama ............................................................300

Teslimin Aşamaları ..............................................................................................301

Gerçek İslâm ve Yöresel İslâm ............................................................................304

Amellerin Kabul Şartı Olarak İhlas ...................................................................307

Nitelik mi, Nicelik mi? .........................................................................................313

Behlül Mescidi (298)..............................................................................................316

Allah’a ve Ahirete İman .......................................................................................317

Peygamberliğe ve İmamete İnanmak ................................................................324

Afete Uğrama.........................................................................................................328

Sıfırın Altı ...............................................................................................................333

Kaasırlar ve Mustaz’aflar .....................................................................................334

İslâm Hakîmlerinin Görüş Açısından ................................................................343

Müslümanın Günahları ........................................................................................346

İçindekiler □ 453

Yaratılıştan İleri Gelen Doğal Şartlar İle Uzlaşıma Dayanan Şartlar .............354

Özet ve Sonuç ........................................................................................................360

Çeviren Tarafından Eklenen Açıklamalar .......................................................365

İndeks .....................................................................................................................437

Şahıs ve Kavim İsimleri: .................................................................................437

Ayetler ...............................................................................................................442

Kitaplar .............................................................................................................444

Akaid ve İnanç   Düşünce ve Araştırma   Murtaza Mutahhari